Η περιτοναϊκή κάθαρση είναι μια μέθοδος υποκατάστασης της νεφρικής λειτουργίας, ισοδύναμη με την αιμοκάθαρση. Μετά την τοποθέτηση ενός καθετήρα στην περιτοναϊκή κοιλότητα (ανάμεσα στα δύο φύλλα της περιτοναϊκής μεμβράνης, στην κοιλιά) χορηγούμε μια ποσότητα ειδικού διαλύματος μέσω του καθετήρα που έχει εμφυτευτεί στο περιτόναιο που
παραμένει για ορισμένο χρόνο στη θέση αυτή(συνήθως 6 ώρες). Μέσω της μεμβράνης του περιτοναίου που χρησιμεύει σαν φυσικό φίλτρο, τοξικές και άχρηστες ουσίες που συσσωρεύονται στον οργανισμό, λόγω μη-λειτουργίας των νεφρών, περνούν προς το διάλυμα. Παροχετεύοντας το διάλυμα σε καθορισμένο χρόνο(σε ειδική σακούλα που περιλαμβάνεται στην συσκευασία του διαλύματος), απομακρύνουμε από τον οργανισμό αυτές
τις τοξικές ουσίες. Η επανάληψη των αλλαγών σε τακτά χρονικά διαστήματα προσφέρει κάθαρση ανάλογη με αυτή της αιμοκάθαρσης και της νεφρικής λειτουργίας. Η βασική διαφορά με την αιμοκάθαρση είναι ότι η μέθοδος – μετά την αρχική εκπαίδευση και έναρξη – γίνεται στο σπίτι (home therapy) και όχι σε νοσοκομείο.
Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια διενεργείται και με φορητό μηχάνημα με τρόπο αυτοματοποιημένο κατά τη διάρκεια του νυκτερινού ύπνου, στην κρεβατοκάμαρα του ασθενούς. Ως «θεραπεία σπιτιού» προτιμάται από πολλούς χρόνιους νεφροπαθείς διεθνώς. Σε χώρες όπως ο Καναδάς, η Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, 25-30% των ασθενών με τελικό στάδιο νεφρικής ανεπάρκειας υποβάλλονται σε περιτοναϊκή κάθαρση. Στη χώρα μας το ανάλογο ποσοστό είναι κάτω από 10% και ανάλογες Μονάδες υπάρχουν μόνο σε μεγάλα δημόσια Νοσοκομεία.Αυτό κυρίως οφείλεται στην έλλειψη έγκαιρης ενημέρωσης του ασθενή ώστε να προλάβει να επιλέξει ο ίδιος τον τρόπο της θεραπείας του όταν η υγεία του είναι ακόμη σε σημείο που του παρέχει αυτόν τον χρόνο,τον χρόνο δηλαδή να προλάβει να
ενημερωθεί και να προετοιμασθεί και ιατρικά στην συνέχεια.
Ο ασθενής στην συνέχεια εκπαιδεύεται επί μια εβδομάδα από το ιατρικό προσωπικό για τον τρόπο που θα χειρίζεται την θεραπεία.
Η θεραπεία διαρκεί 20-30 λεπτά και γίνεται κάθε 6 ώρες όταν πρόκειται για την χειροκίνητη διαδικασία.Δηλαδή 4 φορές το 24ωρο.
Yπάρχουν 2 είδη :
1)Η χειροκίνητη που γίνεται κάθε 6 ώρες με ανταλλαγή υγρών και ονομάζεται Continuous Ambulatory Peritoneal Dialysis (CAPD)
2) Η Αυτόματη η οποία γίνεται την νύχτα καθώς ο ασθενής κοιμάται μέσω μηχανήματος και ονομάζεται Automated Peritoneal Dialysis (APD).
Όλοι οι ασθενείς ξεκινούν από την χειροκίνητη και όταν περάσουν 4-6 εβδομάδες τότε γίνονται διαγνωστικά τεστ και αν όλα λειτουργούν σύμφωνα με τα δεδομένα που κρίνει ο γιατρός τότε ο ασθενής μπορεί να ενταχθεί στην νυχτερινή κάτι που όπως καταλαβαίνετε διευκολύνει πολύ την ζωή του. Σε κάθε περίπτωση κάνοντας Περιτοναϊκή Κάθαρση μπορείς τουλάχιστον να είσαι στο οικείο περιβάλλον του σπιτιού σου και να επισκέπτεσαι το νοσοκομείο μόνο για τις προγραμματισμένες εξετάσεις ρουτίνας.Επίσης δεν έχει καθόλου πόνο και καθόλου παρενέργειες σαν αυτές της κλασσικής αιμοκάθαρσης όπου οι ασθενείς βγαίνουν εξουθενωμένοι με πολλά άλλα προβλήματα. Το κράτος (δημόσια περίθαλψη) επιβαρύνεται με το κόστος των διαλυμάτων που χρησιμοποιεί ο ασθενής,τα αποστειρωμένα καπάκια για την έξοδο του καθετήρα, τα απολυμαντικά χεριών και τις αποστειρωμένες καθώς και αυτοκόλλητες γάζες για τον
καθαρισμό και την φροντίδα της εξόδου του καθετήρα.(όλα τα υλικά παραδίδονται στο σπίτι μία φορά τον Μήνα στην Κύπρο από την εταιρεία που προμηθεύει το Νοσοκομείο) Σε κάθε περίπτωση στο σπίτι χρειαζόμαστε έναν ήσυχο ελεγχόμενο και πολύ καθαρό χώρο για την
θεραπεία,ένα,σταντ,ορού,καπάκια,απολυμαντικό,μάσκες,γάζες,αποστειρωμένες, και, αυτοκόλλητες, 2 ηλεκτρικές θερμοφόρες ώστε να ζεσταίνουμε τις σακούλες με το διάλυμα για να είναι περίπου στην θερμοκρασία σώματος. Επίσης χρειαζόμαστε έναν χώρο χωρίς υγρασία για την αποθήκευση των διαλυμάτων ειδικά αν παραδίδονται μια φορά τον μήνα και αντιστοιχούν με
30 κιβώτια τα οποία το κάθε ένα από αυτά περιέχει 4 σακούλες των 2 λίτρων,δηλαδή ένα κιβώτιο για κάθε ημέρα θεραπείας.
Για αυτό θέλει πολύ μεγάλη προσοχή κατά την ώρα της αλλαγής.
Η ζωή στο σπίτι για τον ασθενή και φυσικά για τον σύντροφό του σημαίνει αλλαγή στην καθημερινότητα και τήρηση ενός αυστηρού προγράμματος όσον αφορά την ώρα που πρέπει να γίνεται η θεραπεία καθώς και την τήρηση κανόνων υγιεινής που είναι απαραίτητα. Από την στιγμή όμως που θα γίνουν οι σωστές προσαρμογές και οι απαραίτητες ρυθμίσεις δεν
υπάρχει κανένα πρόβλημα. Θα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν μας όμως και κάτι άλλο πολύ σημαντικό και αυτό είναι η ψυχολογία του κάθε ασθενή με μια πολύ σοβαρή πάθηση που μπαίνει σε μια θεραπεία αλλά και την ψυχολογία όλης της οικογένειας.Είναι υψίστης σημασίας να ενθαρρύνουμε το άτομο που πάσχει μέσα στην οικογένεια και ταυτόχρονα να κάνουμε ότι περνάει από το χέρι μας για να γίνονται οι μέρες του πιο ευχάριστες και δημιουργικές.Από το τραπέζι που τρώμε,την ώρα που θα πιούμε παρέα ένα ρόφημα,την ευχάριστη κουβεντούλα καθώς και την βοήθεια και παρέα κατά την ώρα της θεραπείας. Συντροφικότητα και αγάπη σημαίνει μαζί στα καλά αλλά και στα άσχημα!
